وقتی دو سال قبل، دو دانشجوی نابینا و کم‌بینای شیرازی، برای تحصیل در رشته نرم‌افزار (کامپیوتر)، قدم به مؤسسه آموزش عالی زند گذاشتند، شاید هیچ کس حتی گمان نمی‌کرد که در کمتر از دو سال این دانشگاه به یکی از پیش‌گامان مناسب‌سازی فضای آموزشی برای افراد با آسیب بینایی بدل گردد. حرکتی که از علاقه‌مندی یکی از استادان دانشگاه آغاز شد و اکنون به برنامه‌ریزی برای دسترس‌پذیری فضاهای فیزیکی و مجازی دانشگاه زند رسیده است.
سرآغاز همراهی مؤسسه توانگران و دانشگاه زند
پس از آشنایی یکی از استادان رشته نرم‌افزار دانشگاه زند با دو دانشجوی نابینا و کم‌بینا در این رشته تحصیلی، وی کم‌کم نسبت به نحوه مطالعه و کاربری کامپیوتر توسط افراد با آسیب بینایی کنجکاو شد و تصمیم گرفت ضمن بازدید از مؤسسه نابینایان توانگران کارآفرین شیراز، از نزدیک با فعالیت‌های گوناگون این قشر بیشتر آشنا گردد. همین بازدید کنجکاوانه و البته مشتاقانه، جرقه شروع یک همراهی مستمر و سازنده بود که بعدها نتایج پرباری در پی داشت. حالا نوبت مؤسسه توانگران شیراز بود که با حضور در دانشگاه زند، این پیوند را بیش از پیش محکم سازد. مؤسسه توانگران این کار را با برگزاری یک نمایشگاه دوروزه از توانمندی‌ها و مهارت‌های نابینایان و کم‌بینایان در محل دانشکده فنی و مهندسی مؤسسه آموزش عالی زند، در اسفندماه سال ۱۴۰۱، به انجام رساند. بدین‌ترتیب، یک ارتباط دوسویه میان دو مؤسسه کل گرفت که مقدمه گام‌های عملی بعدی در جهت تسهیل آموزش نابینایان در رشته‌های مرتبط با فناوری اطلاعات گردید.
همراهی استادان دانشگاه زند با دانشجویان نابینا
درحالی‌که هنوز بسیاری از دانشگاه‌های دارای سابقه طولانی در تحصیل دانشجویان با آسیب بینایی از رعایت ساده‌ترین نکات برای تسهیل آموزش نابینایان و کم‌بینایان غافلند، استادان دانشگاه زند اما اقدامات خودجوش جالبی داشته‌اند. توضیح نوشته‌ها و شکل‌های ترسیم‌شده روی تابلوی کلاس از یک سو و امکان معادل‌سازی مواد درسی غیردسترس‌پذیر برای نابینایان و اختصاص منشی برای آزمون‌ها و دیگر خدمات متناسب با شرایط آنان از سوی دیگر، دانشکده فنی و مهندسی زند را به یک واحد آموزشی مناسب برای افراد با آسیب بینایی تبدیل کرده است. حتی یکی از دانشجویان نابینای این دانشگاه بیان می‌کند که یکی از استادان از او خواسته است برای توضیح کلیات یک مفهوم تصویری، لوح و قلمش را به دانشگاه ببرد تا استاد سعی کند با ترسیم یک طرح برجسته (با کمک نقاط خط بریل) مفهوم مورد نظر را برای او قابل درک سازد. چنین اقدام خودجوشی از سوی یک مدرس می‌تواند یک حرکت قابل تحسین و مبدأ تحول در آموزش به نابینایان تلقی شود.
حمایت دانشگاه زند از رویداد نابینایان و تحول دیجیتال
با آغاز زمستان ۱۴۰۲ که زمزمه‌های برگزاری نخستین رویداد نابینایان و تحول دیجیتال به گوش می‌رسید، مؤسسه آموزش عالی زند بار دیگر قدم به میدان گذاشت و از نخستین نهادهایی بود که رسماً حمایت و همراهی خود با این حرکت علمی-اجتماعی را اعلام کرد. نمایندگان دانشکده فنی و مهندسی این دانشگاه با حضور در محل مؤسسه و نیز مباحث پنل آموزش نخستین رویداد نابینایان و تحول دیجیتال و هم‌چنین، مراسم اختتامیه آن، نقش پر رنگی را ایفا نمودند. برای مطالعه جزئیات بیشتر می‌توانید مطالب مربوط به حمایت دانشگاه زند از رویداد و حضور نمایندگان آن در مباحث پنل آموزش را مطالعه کنید.
تدوین استانداردهای دسترس‌پذیری نظام‌های آموزشی در کمیته فنی رویداد نابینایان و تحول دیجیتال
کمیته فنی رویداد نابینایان و تحول دیجیتال که چندی است تدوین استانداردهای دسترس‌پذیری را در دستور کار خود قرار داده، اکنون به درخواست دانشگاه زند که مصمم است گام‌های مؤثرتری در جهت بهبود کیفیت آموزش به افراد با آسیب بینایی بردارد، استاندارد «دسترس‌پذیری نظام‌های آموزشی» را به انجام رسانده و سند مصوب آن را در اختیار مؤسسه آموزش عالی زند گذاشته است. استاندارد دسترس‌پذیری نظام‌های آموزشی به همه جنبه‌های فیزیکی و مجازی آموزش نابینایان و کم‌بینایان در همه آموزش‌گاه‌ها، اعم از مدرسه،
دانشگاه، زبان‌کده‌ها و سایر مؤسسات دولتی و خصوصی فعال در حوزه آموزش، می‌پردازد. قواعد این استاندارد در شش بخش نظام‌مندی و استمرار، ابزار، محتوا، فرهنگ‌سازی، زیرساخت و ساز و کار تدوین و تنظیم شده است که هر بخش موارد گوناگون کاربردی را دربرمی‌گیرد.
برگزاری نمایشگاهی دیگر در دانشگاه زند
مؤسسه نابینایان توانگران کارآفرین شیراز بار دیگر و پس از حدود بیست ماه، نمایشگاه دیگری را این بار در دانشکده علوم انسانی مؤسسه آموزش عالی زند دایر کرد. در این نمایشگاه یک‌روزه که در روز سه‌شنبه، ۸ آبان‌ماه برگزار شد، چگونگی فعالیت و توانایی مهارتی نابینایان و کم‌بینایان در حوزه فناوری، صنایع دستی و غیره در معرض بازدید عموم دانشجویان و استادان دانشگاه قرار گرفت.
چنان‌که پیش‌تر نیز بیان شد، مؤسسه نابینایان توانگران کارآفرین شیراز همواره می‌کوشد ضمن تعامل با سایر دانشگاه‌ها، از جمله دانشگاه شیراز و دانشگاه فنی و مهندسی باهنر، مسیر تحصیل نابینایان و کم‌بینایان در رشته‌های مرتبط با فناوری اطلاعات را در حد توان خود، هرچه بیشتر هموار سازد.
***
نویسنده: علاءالدین طاهری سیمکانی
نظر (۰)