با پیشرفت فناوری (تکنولوژی) کم‌کم ابزارهای نوین جای خود را در زندگی بشر پیدا کردند. کارها با سرعت و دقت بیشتری انجام شد و قدرت ذهن و هوش رفته رفته بر نیروی جسمانی انسان‌ها سیطره یافت. شاید شما هم اصطلاح هوش مصنوعی Artificial Intelligence را شنیده باشید؛ واژه‌ای که کم کم با تمامی ابعاد زندگی بشری درهم می‌آمیزد. زندگی نابینایان و کمبینایان هم مستثنا از این تأثیرپذیری گسترده هوش مصنوعی نیست.
هوش مصنوعی چگونه بر زندگی نابینایان تأثیر می‌گذارد؟
یکی از مهم‌ترین بهره‌مندی‌های نابینایان از ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی، صفحه‌خوان Screen reader است. موتورهای نرم‌افزاری که قابلیت تبدیل متن به گفتار را فراهم می‌سازند. یعنی خروجی متنی رایانه یا گوشی همراه هوشمند را به صورت صوتی به کاربر خود ارائه می‌دهند. این قابلیت تحول شگرفی در زندگی نابینایان ایجاد کرد. ما در مقاله‌ای دیگر، صفحه‌خوان‌ها را بیشتر معرفی خواهیم کرد.
OCR یا نویسه‌خوان نوری هم یکی دیگر از دستاوردهای هوش مصنوعی است که می‌تواند همراه کارگشایی برای نابینایان باشد. OCR مخفف Optical Character Recognition یا Optical Character Reader است که در واقع فناوری تبدیل تصاویر به متن است؛ در این فناوری متن موجود در تصاویر با استفاده از روش‌های مختلف ازجمله الگوریتم‌های هوش مصنوعی و پردازش تصویر شناسایی شده و تشخیص داده می‌شود.
علاوه بر این‌ها، هوش مصنوعی بر جنبه‌های مختلف دیگری از زندگی افراد با آسیب بینایی تأثیر داشته است که سخن راجع به آنها به طول می‌انجامد. عصای هوشمند، قلم هوشمند، اسباب و لوازم گویا و هوشمند، نقشه‌خوان‌ها، فناوری‌های تشخیص تصاویر و اشیاء و مانند این‌ها امروزه راهی پیش روی نابینایان و کمبینایان قرار می‌دهد که می‌تواند شکاف بین آنان و سایر اقشار جامعه را کم رنگ و کم رنگ‌تر کند.
برگزاری دو کارگاه دیگر با موضوع کاربرد هوش مصنوعی در زندگی نابینایان
پیش‌تر و در اسفندماه سال گذشته، اولین کارگاه کاربرد هوش مصنوعی در زندگی نابینایان به همت مؤسسه نابینایان توانگران کارآفرین شیراز و دبیرخانه دائمی رویداد نابینایان و تحول دیجیتال با سرپرستی خانم مهندس قناعت‌پیشه برگزار گردید. در تیرماه امسال هم مؤسسه توانگران شیراز در ادامه مباحث کارگاه نخست، میزبان دو کارگاه مشابه دیگر با موضوع نابینایان و هوش مصنوعی بود.
بدین‌ترتیب، دومین و سومین جلسه کارگاه آموزش هوش مصنوعی برای نابینایان به میزبانی مؤسسه نابینایان توانگران کارآفرین شیراز برگزار شد. در این دو کارگاه مجزا که در روزهای چهارشنبه، ششم تیرماه و بیستم تیرماه ۱۴۰۳ هجری خورشیدی، با مشارکت شماری از نابینایان و کمبینایان علاقه‌مند به حوزه آموزش هوش مصنوعی، به صورت حضوری و برخط تشکیل شد، مدرس کارگاه، خانم مهندس قناعت‌پیشه، به آموزش مفاهیم اصلی هوش مصنوعی پرداختند. در ادامه، فرایند طراحی مدلهای کاربردی هوش مصنوعی، به ویژه در حوزه های مورد نیاز نابینایان مانند توصیف تصاویر، به صورت عملی آموزش داده شد.
باید افزود که نخستین کارگاه کاربرد هوش مصنوعی در زندگی نابینایان نیز با هدف کلی فراهم‌سازی امکان استفاده نابینایان از هوش مصنوعی در زندگی روزمره و انجام فعالیت‌های حرفه‌ای برگزار شده بود.
*******
نویسندگان: مینا قائدی و علاءالدین طاهری سیمکانی
نظر (۰)